Zon, zee en strand, we konden er dit jaar geen genoeg van krijgen. Maar hoe meer we met z’n allen genieten op het strand, hoe meer rommel er achterblijft. Tijd voor een grote schoonmaak. Afgelopen donderdag, op de eerste Nationale Klimaatdag, trokken ruim tachtig vrijwilligers met de prikstok ten strijde om het strand van Zandvoort van afval te ontdoen.

3000 sigarettenpeuken, 78 blikjes, 53 flessen en een clownsneus. Nee, dit zijn niet de overblijfselen van een huisfeest bij Bassie en Adriaan, maar is een deel van de opbrengst van de Grote Strandschoonmaak in Zandvoort. In totaal werd in een uur tijd maar liefst 120 kilo aan afval verzameld.

Najaarsschoonmaak

De schoonmaakactie werd georganiseerd door CARE Nederland, Nudge, Surfrider Foundation en de gemeente Zandvoort. Want de badgasten mogen in oktober dan wel met de noorderzon zijn vertrokken, in het najaar is nog genoeg rotzooi op het strand te vinden. Afkomstig van wandelaars, toeristen, maar ook van zee, waar vissersboten en schepen tussen de soms wilde golven touw, netten en kratten verliezen.

Blij verrast met opkomst

Aan wethouder Joop Berendsen de eer de opening te verzorgen. Hij vertelt waarom deze schoonmaakactie in zijn gemeente van groot belang is. “Het hele jaar door kunnen mensen genieten van dit prachtige strand. Maar soms zijn mensen net iets te gemakkelijk met dingen van zich afgooien, vooral sigarettenpeuken, blikjes en flesjes. Als strand met een Blauwe Vlag willen we alles zo schoon en veilig mogelijk houden, zowel voor mensen als dieren.” Berendsen is blij verrast met de grote opkomst en helemaal met de aanwezigheid van enkele jeugdige schoonmakers. “Bewuste omgang en zorg voor ons milieu begint al op jonge leeftijd.”

Tijd om schoon te maken

Nadat Joan Bergmans van Surfrider Foundation heeft uitgelegd hoe alles in z’n werk gaat, is het tijd om de prikkers, emmers en zakken uit te delen. Van jong tot oud, van individu tot groep, van burger tot burgemeester. Een enkeling gaat met een zeef op pad, om ook de kleinste stukjes plastic tussen de zandkorrels vandaan te vissen. Want microplastics, soms nauwelijks zichtbaar met het blote oog, vormen net als groot afval een gevaar voor het milieu, voornamelijk vogels en zeedieren.

Wereldwijde impact begint hier

Onder de schoonmakers bevindt zich ook de directeur van CARE Nederland, Reintje van Haeringen. Hoewel de organisatie zich inzet voor kwetsbare groepen in voornamelijk ontwikkelingslanden, is het volgens haar logisch dat CARE bij deze schoonmaakactie in Nederland is betrokken.

“Als we hier klakkeloos alles blijven weggooien, moeten we steeds nieuwe dingen produceren en fossiele brandstoffen gebruiken. Dat betekent meer CO2-uitstoot en gevolgen voor klimaatverandering. Het zijn de meest kwetsbaren in de wereld die daar het meest onder lijden. Ons gedrag hier heeft indirect invloed op anderen, een schoonmaakactie als deze helpt bij dat bewustzijn.”

Gevaarlijke vondst

Met een flinke najaarsbries door de haren wordt van de branding tot aan de duinen het ene na het andere stuk afval opgeraapt. De zakken en emmers vullen zich in rap tempo. “Ongelooflijk hoeveel rommel hier ligt”, is de meest gehoorde opmerking. Even is er grote opwinding en zelfs lichte paniek als er een doorgeladen pistool wordt aangetroffen. De politie is snel ter plaatse om de knallende vondst in ontvangst te nemen.

Flinke oogst

Om half twaalf is het tijd om de opbrengst te verzamelen en te scheiden. Plastic bij plastic, flessen bij flessen, touw bij touw, doppen bij doppen. Ook zitten er wat opmerkelijke vondsten tussen: een autoband, speelgoedvarken, winkelwagentje, zakjes wiet. De oranje clownsneus wordt verkozen tot meest absurde vondst van de dag.

Data verzamelen

Wat gaat hier allemaal mee gebeuren? “Surfrider Foundation telt en weegt alles om goed in kaart te brengen wat er zoal achterblijft op het strand”, vertelt Joan Bergmans. Deze schoonmaakactie is dan ook niet de enige waar ze bij betrokken zijn. Door heel Europa organiseren ze cleanups om surfspots, maar vooral de natuur en prachtige kust te beschermen.

Afval krijgt tweede leven

De jutters van Juttersgeluk zijn maar wat blij met de bonte verzameling. Na het sorteren krijgt het meeste afval een tweede leven, zegt Suzanne Klaassen. “Denk aan een springtouw van petflessen of vloerkleden van touw. Het plastic halen we door de shredder en persen we tot platen. Alleen de ergste rommel wordt weggegooid. Nico het peukenmonster (zie foto boven, red.) verzamelt alle sigarettenfilters.”

Voor herhaling vatbaar

Na een ochtend flink zwoegen is het Noordzeestrand weer een stukje schoner. Schokkend was de hoeveelheid afval die werd aangetroffen, hartverwarmend de inzet van alle vrijwilligers en betrokken organisaties. Een actie die dan ook zeker voor herhaling vatbaar is. Al zou het natuurlijk nog mooier zijn als een grote strandschoonmaak volgend jaar overbodig is.

Bekijk hier de video van de Grote Strandschoonmaak: